Naast de alom bekende Brandenburger Tor staat ook de Reichstag symbool voor de rijke geschiedenis van Duitsland. Het gebouw is niet alleen geweldig mooi van de buitenkant, de geschiedenis is ook nog eens bijzonder indrukwekkend. Als bezoeker van Berlijn kun je eigenlijk niet vertrekken zonder een bezoekje aan dit imposante gebouw.
De bouw van de Reichstag
Na de samensmelting van de verschillende Duitse staten in 1871 had bondskanselier Otto von Bismarck veel macht in Duitsland. Deze macht wilde Von Bismarck behouden en hij ging de democratisering daarom op alle mogelijke wijze tegen. Helaas kon hij niet voorkomen dat er een groter onderkomen moest komen om alle politieke partijen te herbergen. Er werd een wedstrijd voor architecten uitgeschreven en deze werd gewonnen door Ludwig Bohnstedt.
Von Bismarck kreeg later echter nog een kans om de groei van de democratisering en de bouw van de Rijksdag tegen te gaan. Het opkopen van de geplande locatie, het Königsplatz, ging niet zo makkelijk dan men dacht. Von Bismarck benutte alles in zijn bereik om de bouw tegen te gaan en stelde voor om de bouw ver buiten Berlijn te plannen.
Architect Paul Wallot
Gelukkig mochten al deze sluwe acties uiteindelijk niet baten. Na ongeveer tien jaar van discussie werd het Königsplatz dan toch opgekocht. Het ontwerp van Ludwig Bohnestedt was niet actueel genoeg meer en er werd een nieuwe wedstrijd uitgeschreven. Deze werd in 1894 gewonnen door Paul Wallot, een architect uit Frankfurt. Vanzelfsprekend was ook het uiteindelijke ontwerp reden tot discussie: Er werd door een bekende architect gesproken over “een lijkwagen eerste klas” en zelfs keizer Wilhelm II betitelde het gebouw als “smakeloos”.
De positieve invloed van de Eerste Wereldoorlog
Ondanks de bouw van het kolosale gebouw was de macht van het parlement tussen 1894 en 1918 erg gering. De reputatie was slecht en de bevolking nam dit negatieve beeld van de critici over. Er was uiteindelijk een Wereldoorlog voor nodig om dit beeld te veranderen. Na de Eerste Wereldoorlog werd de Rijksdag omgetoverd tot het machtscentrum van Duitsland. Het parlement kreeg de macht om de rijkskanselier te kiezen en stelde alle wetten vast, een privilege wat tot die datum onmogelijk leek.
In vlammen op
Helaas bleek deze goede tijd niet van lange duur. In de nacht van 27 op 28 Februari 1933 wordt de Rijksdag in de brand gestoken. De grote vergaderzaal en verschillende anderedelen van het gebouw gingen volledig in vlammen op. Tot op heden is niet duidelijk wat er die nacht precies gebeurd is. De Nazi’s, onder leiding van Adolf Hitler, wilden de bevolking doen geloven dat de Nederlandse anarchist Marinus van der Lubbe verantwoordelijk was voor de brandstichting. Later wordt echter bewezen dat er minstens meerdere brandstichters aanwezig moeten zijn geweest. Velen geloven tot op heden dat de Nazi’s de brand zelf op hun geweten hebben. Anderen beweren de Communisten, met behulp van Marinus van der Lubbe de daad hebben volbracht.
Het Duitsland van Adolf Hitler
Het mysterie van de brandstichting van 1933 is tot op de dag van vandaag niet opgelost. Wel was al snel duidelijk dat de Nazi’s profijt hadden bij het afbranden van de Reichstag. Zij gebruikten de weken na de catastrofe om af te rekenen met alle politieke tegenstanders. Concentratiekampen werden ingevoerd, de doodstraf kwam terug en iedereen diende zich te houden aan de strenge regels van de Nazi’s. Voor de tweede keer kreeg de reputatie van de Reichstag een flinke dreun, het veranderde in een symbool van zwakte en weerloosheid. Adolf Hitler had het voor het zeggen in Duitsland.
De Reichstag na de Tweede Wereldoorlog
Toen de genadeloze Wereldoorlog in 1945 eindelijk over was, was er (fysiek) niet veel meer van de Reichstag over. Het gebouw was bijna met de grond gelijk gemaakt. Een typisch beeld was waar te nemen, toen de arme Duitse bevolking de ruïne-grond gebruikte om hun aardappelen en groente te telen. Een dieptepunt in het verleden van de Reichstag.
Na lange discussie besloot de regering in Bonn gelukkig tot de wederopbouw van het parlementsgebouw. In 1961 werd het gebouw, helaas zonder typische koepel, gerenoveerd. Vanaf dat moment stond het gebouw ook parallel aan de Berlijnse Muur en was het alleen nog voor West-Berlijners te bezichtigen. Bij gebrek aan een duidelijke bestemming kreeg het gebouw tussen 1961 en 1972 een nuchter en zakelijk interieur. Achteraf is het een zegen dat de Reichstag toen der tijd, ondanks het gebrek aan functie, in stand gehouden is.
De val van de Muur
Na de val van de Muur kreeg een derde architect, Sir Norman Foster, in 1991 de kans om het gebouw nogmaals te ontwerpen. Het gebouw kreeg twee binnenplaatsen en een dakterras met koepel. Deze koepel is vandaag de dag een grote toeristenpleister. Het is voor bezoekers mogelijk de koepel te betreden. Men dient zich vooraf aan te melden en kan dan elke dag van 08.00 tot 23.00 terecht. De entree is gratis alleen je zal wel goed gefouileerd worden, hierdoor onstaat ook weleens wat wachttijd. Meer informatie over bezoekuren en aanmelden is hier te vinden.
Tijdens de verbouwing van de Reichstag kwamen ook de karakteristieke kreten van de Russische bevrijdings-soldaten te voorschijn. Deze kreten (bv. “Dood aan alle Duitsers”) zijn nog te bezichtigen en geven weer hoezeer de Rijksdag voor de Russen het symbool van Duitsland was.
De Reichstag van deze tijd
Nu je iets meer weet over het turbulente verleden van de Rijksdag kijk je vast anders naar het gebouw als je ervoor staat. Het is zeker aan te raden om de koepel van binnen te bekijken want het uitzicht is geweldig mooi. Niet voor niets hebben meer dan 15 Miljoen mensen het gebouw bezocht sinds 1991.
Een bijkomend voordeel is het grote grasveld wat aan de voet van het gebouw ligt. Hier kun je op je gemak gaan zitten en wat foto’s maken of gewoon genieten van deze indrukwekkende attractie. Verder is een dagje Reichstag heel goed te combineren met de Brandenburger Tor en het Alexanderplatz. Je zou bijvoorbeeld kunnen starten op Alexanderplatz en dan naar de Reichstag kunnen wandelen. Als je direct dichtbij wil zijn kun je het beste naar S-bahn station Brandenburger Tor reizen.
De Reichstag op een zonnige middag in Juli